This post is also available in: Engels

Op het terrein van HFB staat een cokesfabriek en een hoogoven. De site HFB (Hauts-Fourneaux B) van Cockerill Sambre was ooit de grootste cokesfabriek van Belgie. De fabrieken van HFB werden gebouwd in 1962. In 2008 is deze hoogoven kortstondig buiten gebruik geweest in verband met de economische crisis en de lage vraag naar staal. In 2010 is de hoogoven opnieuw opgestart.

In oktober 2011 kreeg de regio Luik slecht nieuws: Arcelor/Mittal heeft besloten beide hoogovens definitief stil te leggen. De vraag naar nieuw staal blijft te laag en er is overproductie. Dit is niet alleen slecht nieuws voor de Luikse staalarbeiders, maar ook voor de havenarbeiders van Antwerpen: het ijzererts en steenkool wordt namelijk aangevoerd via Antwerpen, om dan via binnenschepen aangevoerd te worden via het Albertkanaal. In 2014 werd de hoogoven definitief gesloten.

Ter plaatse was het te merken dat de hoogovens ten dode opgeschreven waren (hoewel eigenlijk niemand dat wou zeggen): de noodzakelijke herstellingen werden wel uitgevoerd, maar meer dan dat gebeurde er niet. De installaties werden met de tijd minder en minder rendabel in vergelijking met de concurrentie (Sidmar kan bijvoorbeeld zijn overtollig hoogovengas verkopen aan Electrabel om er electriciteit van te maken).

Het hoogovenproces
Een hoogoven is een installatie waarin ijzererts en koolstof (cokes) worden gemengd en zo sterk verhit dat via een aantal chemische reacties vloeibaar ijzer ontstaat waarin een zeker percentage koolstof is opgelost, dat vervolgens kan worden afgetapt. De koolstof dient tegelijkertijd als brandstof voor de verhitting en als reductiemiddel van het ijzererts

Cokesfabriek
Cokes is steenkool die met een speciale warmtebehandeling van verontreinigingen is ontdaan om het een meer zuivere brandstof te maken. Cokes ontstaat door het verwarmen van vermalen steenkool tot ongeveer 1100 graden celcius. Rond ongeveer 300 tot 600 graden wordt de steenkool vloeibaar en stolt weer wanneer alle vluchtige componenten zijn ontweken. Door het vervluchtigen van een deel van de kolen ontstaat een poreuze structuur. Deze behandeling geeft de cokes eigenschappen waardoor hij geschikt wordt voor gebruik in hoogovens. De vluchtige bestandsdelen die tijdens het vercokesen vrijkomen worden later deels weer gecondenseerd, als steenkoolteer.

Het overige gas, voornamelijk methaan en waterstof, wordt na een aantal reinigingsstappen veelal voor energiewinning gebruikt. Tijdens de reinigingsstappen kunnen stoffen als ammoniak, zwavelwaterstof, benzeen, tolueen en xyleen worden gewonnen. Het ammoniak kan gebruikt worden om bijvoorbeeld anorganische kunstmest (ammoniumnitraat), of salpeterzuur te maken en het zwavelwaterstof voor zwavelzuur of elementair zwavel.

Werking Hoogoven
Bovenaan de hoogoven worden afzonderlijke lagen cokes (2,5) en lagen sinter, ijzeroxidepellets & stukerts (1,6) geladen. Een alternatief is om sinter te laden, een gesinterd, sterk en poreus materiaal van ijzererts, cokes, kalk en vloeimiddel. Beneden, aan de blaasmonden, wordt hete lucht (7, ongeveer 1200°C) en poederkool (16) ingeblazen, eventueel verrijkt met zuurstof.

​
De zuurstof uit de lucht verbrandt de koolstof uit de cokes en poederkool onder vorming van koolstofmonoxide (CO). Het CO-gas, dat een temperatuur van ongeveer 2200-2400 °C heeft, stijgt op door de lagen cokes en erts. De ijzeroxiden in de sinter, pellets en stukertsen reduceren onder deze omstandigheden tot ijzer, en smelten tot vloeibaar ijzer. Dit vloeibaar ruwijzer sijpelt nu door de cokeslagen naar beneden en verzamelt zich onder in de hoogoven (de zogenaamde haard van de hoogoven).

​Wanneer er zich voldoende vloeibaar ruwijzer heeft verzameld in de haard, wordt de hoogoven onderaan opengeboord en stroomt het vloeibaar ruwijzer (9) via het tapgat naar buiten. Daar wordt het opgevangen in mengers (11). Dit zijn treinwagens met een torpedovormig voorraadvat met vuurvaste binnenbekleding. Deze worden getransporteerd naar de staalfabriek voor verdere verwerking. Wanneer al het ruwijzer uit de hoogoven is afgetapt, wordt het tapgat weer dichtgemaakt. Het aftappen duurt ongeveer 90 minuten.

Sinter, pellets en stukertsen bevat naast ijzeroxides ook onzuiverheden waaronder calciumoxide (CaO) en siliciumdioxide (SiO2). Deze materialen smelten ook en vormen de slak (8), die samen met het ruwijzer wordt afgetapt (10) en verwerkt in o.a. de cementindustrie.

Huidige Status
De uitgestrektheid van deze locatie is enorm, de grootsheid van installaties en machines is indrukwekkend maar het besef dat deze explore ook alleen mogelijk is doordat velen er hun baan hebben verloren, maken het ook triest.

De reportage is dan ook een ode aan de -veelal mannen- die er jaren onder zware omstandigheden hebben gewerkt en door de productie van staal, voor gezorgd hebben dat we kunnen wonen en reizen, want staal is -sinds de ijzertijd- niet meer weg te denken uit ons leven.

Wat is de locatie van HFB?
De exacte locatie, gps coördinaten of het adres kan ik helaas niet geven. De locatie van HFB ligt ergens in de provincie luik, België en ligt niet ver van de Nederlandse grens. De locatie ligt in de buurt van een grote stad.

Is deze locatie makkelijk toegankelijk?
Het terrein is erg groot en overal staan hoge hekken met prikkeldraad. We hebben om het hele terrein gelopen en uiteindelijk een gat in het hek gevonden. Hier pasten we gelukkig net doorheen. Het was alleen precies aan de andere kant van het terrein. We moesten dus nog een half uur lopen naar de interessante kant van het terrein.

Is HFB de moeite waard?
HFB is een vrij bekende urbex locatie in België, vooral vanwege de immense groote en de indrukwekkende hoogoven!

Wordt HFB goed beveiligd?
HFB wordt goed beveiligd. Tijdens ons bezoek stonden we op één van de grote torens terwijl er een beveiligingsbusje over het terrein reed. Gelukkig heeft hij ons niet gezien!